Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası ya da Trafik Sigortası motorlu araçların karayollarında kullanılması sonucu üçüncü kişilere verilen zararla ilgili bir sigorta türüdür. Trafik kazası durumunda ortaya çıkan bu zararların karşılanması gerekir. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, ya da Trafik Sigortası, bu zararı karşılamak için zorunlu bir sigorta türüdür.
Bu yazımızda zorunlu Mali sorumluluk sigortasının ne olduğu ve ne işe yaradığı gibi konulara değineceğiz.
Önemli Noktalar
- Zorunlu mali sorumluluk sigortası, motorlu araçların neden olduğu üçüncü kişi zararlarını karşılamak için gereklidir.
- Trafik kazalarında meydana gelen maddi ve bedeni zararların tazmin edilmesini sağlar.
- Türkiye’de trafik kazalarının sayısı yıllar içinde artış göstermiştir.
- Tüm motorlu araç sahipleri, işletenler ve girişimciler bu sigortayı yaptırmak zorundadır.
- Zorunlu mali sorumluluk sigortası kapsamı çeşitli tazminat ödemeleri ve giderleri içermektedir.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası Tanımı
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, araç kullanırken üçüncü kişilere zarar verebilecek riskleri karşılamak için zorunludur. Sigorta şirketleri, belirlenen limitler içinde bu zararları karşılar.
Sigorta Şirketinin Sorumlulukları
Zorunlu Karayolları Motorlu Araçlar Mali Sorumluluk Sigortası kapsamında, sigorta şirketleri zararları karşılamakla sorumludur. Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası için ise Ulaştırma Bakanlığı, teminatları belirler.
Teminat Kapsamı
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası kapsamı, birçok farklı alanda zorunlu sigortaları içerir. Bu sigortalar, üçüncü kişilere zararları karşılar ve poliçede belirlenen limitler içinde.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası primleri genellikle bir yılda ödenir. Ödeme, aracın özelliklerine, sigortalının geçmişine ve poliçe limitlerine göre değişir. Ödemeyi zamanında yapmamak, poliçeyi geçersiz kılar ve sizi maddi ve hukuki sorunlara sokabilir.
“Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası’nın detaylarını ve kapsamını anlamak, sigorta yaptırırken oldukça önemlidir.”
Sigorta Yaptırma Zorunluluğu Olan Kişi ve Kurumlar
Türkiye’de bazı kişi ve kurumlar, zmss yaptırmak zorunda olanlar arasında yer alır. Bu grup, motorlu araç sahipleri, işletenler, girişimciler ve araçlarla ilgili iş yapanlar olarak sınıflandırılır.
Araç Sahipleri, İşletenler ve Girişimciler
Araç sahipleri, araç sahipliğini veya satışta alıcı olduğunu gösteren kişiler zmss yaptırmak zorunda olan kişiler arasında yer alır. Araç kiracıları, ariyet alanlar ve rehin alanlar da bu grupta yer alır. Ayrıca, araçları kendi hesabına işletenler ve araçtan ekonomik çıkar sağlayanlar da bu gruba dahildir.
Teşebbüsün unvanı veya işletme adı altında araç işleten ve bağlı olduğu teşebbüsün sahibi olan kişiler de zmss yaptırmak zorunda olan kişiler kurumlar arasında yer alır.
Motorlu Araçlarla İlgili Mesleki Faaliyette Bulunanlar
Motorlu araçlarla ilgili mesleki faaliyette bulunanlar, araç sahipleri ve işletenler için zmss yaptırmak zorunda olanlar arasında yer alır. Gözetim, onarım, bakım, alım-satım ve benzeri amaçlarla araç kullananlar da bu grupta yer alır.
Otomobil servisleri, oto galerileri, lastik tamircileri ve benzeri işletmeler, müşterilerine hizmet verdikleri araçlar için zmss yaptırmak zorunda olanlar arasında yer alır.
Yukarıda açıklanan kişi ve kurumlar, zmss yaptırmak zorunda olanlar arasında yer alır. Bu zorunluluk, üçüncü kişilere verebilecekleri zararları güvence altına almak ve mağduriyetlerin önlenmesi için gereklidir.
Kapsama Giren Araçlar
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (ZMSS), Karayolları Trafik Kanunu’nun 3. maddesine göre “motorlu araç”ları kapsar. Bu araçlar dışında kalanlar, ZMSS’den yararlanamaz.
Motorlu Taşıt Araçları
KTK’nın 3. maddesine göre, taşıtlar karayolunda insan, hayvan ve yük taşırlar. Makine gücüyle çalışanlar “motorlu taşıt”, diğerleri “motorsuz taşıt” olarak adlandırılır. ZMSS, trafiğe çıkabilen motorlu araçları kapsar.
Römorklar
ZMSS, bir römork veya yarı römork ile çekilen araçlar için de geçerlidir. Bu, KTK’nın 102. maddesi gereğince işleten sorumludur. Çekilen araç için ise genel hükümler uygulanır.
| Araç Türü | ZMSS Kapsamına Dahil Olma Durumu |
|---|---|
| Motorlu Taşıtlar | Dahil |
| Römorklar | Dahil |
| Bisikletler, Motorlu Bisikletler, At Arabaları | Dahil Değil |
ZMSS, motorlu taşıtlar ve insan taşıyan römorkları kapsar. Diğer araçlar ise sigorta dışıdır.
Zorunlu mali sorumluluk sigortası Yaptırılması Gereken Durumlar
Karayolu Trafik Kanunu’na göre, trafiğe çıkan motorlu araçlar için zmss yaptırma zorunludur. Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası, yolcuları, sürücüleri ve yardımcıları korur. Bu sigorta, her türlü kazanın sonuçlarını karşılar.
Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası, bedeni zarara uğrayan yolcuları korur. Bu sigorta, meydana gelen bir kaza sonucu sorumluluğu temin eder.
Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, özel güvenlik görevlilerinin zararlarını teminat altına alır. Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, geniş bir alana yayılır. Tüpgaz Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, tüpleyen firmaların sorumluluklarını korur.
Son olarak, Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, hatalardan kaynaklanan zararları sınırlı bir limit dahilinde temin eder.
Zmss yaptırılması gereken durumlar, sadece motorlu araçlarla sınırlı değil. Belirli meslek ve sektörler de bu kapsamda. Bu sigortalar, hem üçüncü şahısları hem de sigortalıları korur.
| Sigorta Türü | Kapsam |
|---|---|
| Karayolu Yolcu Taşımacılığı Zorunlu Koltuk Ferdi Kaza Sigortası | Seyahat eden yolcular, sürücüler ve yardımcıları |
| Zorunlu Karayolu Taşımacılık Mali Sorumluluk Sigortası | Bedeni zarara uğrayan yolcular |
| Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası | Üçüncü şahıslar |
| Tehlikeli Maddeler ve Tehlikeli Atık Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası | Petrol, kimyasal maddeler, tehlikeli atıklar |
| Tüpgaz Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası | Likit Petrol Gazı tüpleyen firmalar |
| Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası | Tabipler, diş tabipleri ve uzmanlar |
Özetle, zmss yaptırma zorunluluğu birçok farklı sektörde geçerlidir. Bu sigortalar, zararların tazmin edilmesini sağlar.
Sigorta Primi ve Limitler
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, motorlu taşıt kullanıcıları için yasal bir sigorta. Bu sigorta, üçüncü şahıslara verilen zararları karşılar. Prim ve limitler, çeşitli faktörlere göre belirlenir.
Primler, aracın türü ve sürücünün deneyimi gibi faktörlere göre değişir. Türkiye’de, Sermaye Piyasası Kurulu tarafından belirlenen limitler içinde primler fiyatlandırılır.
Teminat limitleri, sigorta şirketleri tarafından belirlenir. Bu limitler, tazminat taleplerinde ödenebilecek maksimum tutarı gösterir. Örneğin, otomobil trafik sigortası için araç başına 200.000 TL limiti vardır.
Teminat limitleri, araç tipine göre değişir. Otobüslerde, kaza başına sağlık giderleri 21.060.000 TL’ye kadar çıkabilir. Kamyonlar için ise 18.000.000 TL limiti uygulanır.
Motosikletler için kaza başına 5.400.000 TL sağlık gideri limiti belirlenmiştir. Taşıtların dışındaki varlıklar için de kaza başına maddi teminat tutarı uygulanır.
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, can ve mal güvenliğini korur. Sigorta primleri ve limitleri, tüm paydaşların yararına düzenlenir.
Zamanaşımı ve Dava Şartı
Zorunlu mali sorumluluk sigortasında (zmss) önemli bir konu zamanaşımıdır. Karayolları Trafik Kanunu’nun (KTK) 109. maddesi bu konuyu düzenler. Bu maddeye göre, motorlu araç kazalarından doğan zararlar için iki yıl ve en fazla on yıl içinde dava açılabilir.
KTK’nın 97. maddesi de önemli bir dava şartı sunar. Bu maddeye göre, zarar gören, zmss sınırları içinde dava açmadan önce sigorta şirketine başvurmalıdır. Bu, davalara hızlı ve etkin bir şekilde yanıt verilmesini sağlar.
Trafik kazalarında ölüm veya yaralanma varsa, daha uzun zamanaşımı süreleri uygulanır. Ölü veya yaralanan varsa beş yıl, birden fazla ölü veya yaralanan varsa on yıl zamanaşımı geçerlidir.
İsteğe bağlı sorumluluk sigortalarında da benzer zamanaşımı süreleri geçerlidir. Bir veya birden fazla ölü için 15 yıl, bir veya birden fazla yaralanan için 8 yıl zamanaşımı uygulanır.
Karayolu taşıma ve koltuk sigortalarında da zamanaşımı süreleri belirlenmiştir. Maddi zarar ve tedavi giderleri için iki yıl ve on yıl, ölüm ve yaralanma için ise 15 ve 8 yıl zamanaşımı uygulanır.
Zamanaşımı kesilirse, bu kesinti sigortacıya da uygulanır. Bu durum, sigortacı ve tazminat yükümlüsünün birbirlerine karşı bağımsızlığını etkilemez.
“Zamanaşımını kesen nedenlerin sigorta şirketi hakkında da geçerli olduğu ve tazminat yükümlülerinin birbirlerine karşı rücu haklarının da zamanaşımına tabi olduğu vurgulanmıştır.”
Tazminat Ödemeleri ve İstenilen Belgeler
Karayolları Motorlu Araçlar Zorunlu Mali Sorumluluk (Trafik) Sigortası Genel Şartları’na ve Karayolları Trafik Kanunu’na göre, sigortacı, hak sahibine tazminat öder. Bu, kaza veya zararın tespit edilebilmesi için gerekli belgelerin sunulduğu anda başlar. Sigortacının merkez veya şubelerine bu belgelerin ulaştığı tarihten itibaren sekiz iş günü içinde tazminat ödenir.
Maddi Zararlar
Maddi zararlar için, trafik kazası tespit tutanağı ve hak sahibine ait banka hesap bilgileri gereklidir.
Bedeni Zararlar
Bedeni zararlar için, Resmi Gazete’de yayımlanan Özürlülük Ölçütü, Sınıflandırması ve Özürlülere Verilecek Sağlık Kurulu Raporları Hakkında Yönetmelik çerçevesinde düzenlenmiş sağlık kurulu raporu ve kaza raporu önemlidir. Ayrıca, mağdurun son 3 aylık ücret belgesi de ibraz edilmelidir.
Özetle, zmss tazminat ödemeleri için trafik kazası tutanağı, banka hesap bilgileri, sağlık kurulu raporu, kaza raporu ve ücret belgeleri gereklidir.
| Tazminat Türü | İstenen Belgeler |
|---|---|
| Maddi Zararlar |
|
| Bedeni Zararlar |
|
Bu kapsamda, zmss gerekli belgeleri hakkında detaylı bilgi verilmektedir.
Güvence Hesabı
Kazaya sebep olan aracın Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası (zmss güvence hesabı) bulunmaması halinde, zarar görenler güvence hesabına başvurabilir. Güvence Hesabı, belli zorunlu sigortaların teminatlarına ilişkin olarak, sigortalının belirlenemediği, rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli bir sigortanın bulunmadığı veya çalınmış veya gasp edilmiş araçların katıldığı kazalarda, zarar gören kişilerin, sigorta güvencesinden yoksun kalmaması ve bedeni zararların giderilmesi amacıyla kurulmuştur.
Güvence Hesabı Kapsamı
Güvence Hesabı kapsamına giren durumlar arasında; sigortalının tespit edilememesi durumunda kişiye gelen bedensel zararlar, rizikonun meydana geldiği tarihte geçerli olan teminat tutarları dahilinde sigortasını yaptırmamış olanların neden olduğu bedensel zararlar, çalınmış veya gasp edilmiş bir aracın karıştığı kazada kişiye gelen bedensel zararlar bulunmaktadır.
Ayrıca, Yeşil Kart Sigortası kapsamında Türkiye sınırları içinde meydana gelen zararlardan dolayı Büroca tekemmül ettirilen hasar dosyalarının tazminat ödemesi için Büro tarafından da Güvence Hesabı’na başvurulabilmektedir.
Sonuç olarak, zmss güvence hesabı, zorunlu sigorta kapsamındaki teminatların yetersiz kaldığı durumlarda, kaza mağdurlarına tazminat ödemek üzere kurulmuş bir sistemdir. Güvence hesabı kapsamı içerisinde yer alan unsurlar, kaza sonrasında sigortalı tespit edilemediği, sigortalının gerçekleştirdiği primlerin yetersiz kaldığı veya çalıntı/gasp edilmiş araçların neden olduğu zararların giderilmesi için büyük önem taşımaktadır.
Sonuç
Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası, üçüncü kişilere zarar verme riskini azaltır. Karayolları Trafik Kanunu gereği, araç sahipleri ve işletenler bu sigortayı yaptırmak zorundadır.
Hazine Müsteşarlığı, sigorta kapsamı ve limitlerini belirler. Sigorta şirketine zamanında belgeler sunmak ve dava şartını yerine getirmek çok önemlidir. Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası yoksa, güvence hesabından yararlanmak mümkün.
Sonuç olarak, ağır kusur nedeniyle sigortacının rücu hakkı ve mahkeme kararları çok önemlidir. Bu, Zorunlu Mali Sorumluluk Sigortası’nın nasıl uygulanacağını gösterir.